Za co szpital nie może pobierać dodatkowych opłat?

Czy szpital, który ma umowę z NFZ, może pobierać od pacjentów dodatkowe opłaty za używanie wyposażenia należącego do szpitala, np. za korzystanie z czajnika elektrycznego lub szafki szpitalnej? Czy pobieranie od pacjentów przez szpital opłat za korzystanie z energii elektrycznej, np. w celu naładowania telefonu lub podłączenia innych urządzeń, jest prawnie dopuszczalne? Rzecznik Praw Pacjenta wyjaśnia, za co nie powinniście płacić, przebywając w szpitalu.

Rzecznik Praw Pacjenta podkreśla, że szpitale udzielające świadczeń opieki zdrowotnej w ramach finansowania z NFZ nie mają podstawy prawnej do tego, by żądać od pacjentów wnoszenia opłat za korzystanie przez nich z elementów wyposażenia należących do szpitala, w tym uiszczania dodatkowej opłaty np. za użycie czajnika, szafy, korzystanie z innych elementów infrastruktury placówki. Niedozwolone jest także pobieranie od pacjentów opłat za korzystanie z energii elektrycznej w szpitalu, w tym np. za ładowanie telefonu komórkowego czy laptopa. Elementy te należy zakwalifikować jako świadczenia towarzyszące związane z zakwaterowaniem pacjenta i z tego powodu wchodzą one w zakres świadczeń finansowanych ze środków publicznych. Co więcej, oczywistym jest, że pacjenci przebywają w szpitalu nie z własnej woli, ale zostali do tego zmuszeni przez zdarzenie losowe, sytuację zdrowotną, dlatego też, pobieranie takich opłat, w szczególnym miejscu, jakim jest szpital, jest zwyczajnie nieetyczne. 

Szpitale posiadające umowę z Narodowym Funduszem Zdrowia udzielają świadczeń opieki zdrowotnej (tzw. świadczeń gwarantowanych) z zakresu leczenia szpitalnego. W myśl ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w pojęciu świadczeń opieki zdrowotnej mieści się świadczenie zdrowotne, świadczenie zdrowotne rzeczowe, jak również świadczenie towarzyszące (art. 5 pkt 34). Zgodnie z art. 5 pkt 38 ww. ustawy, świadczeniem towarzyszącym jest zakwaterowanie i wyżywienie w podmiocie leczniczym. Powyższe świadczenie jest więc finansowane przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Stanowisko Rzecznika Praw Pacjenta dotyczące bezprawności pobierania przez szpitale dodatkowych opłat od pacjentów za korzystanie z wyposażenia szpitala potwierdził Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 28 września 2018 r., sygn. akt: II OSK 1342/18, gdzie czytamy, że: Wprowadzenie dodatkowych opłat za używanie wyposażenia podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych nie ma oparcia w przepisach prawa. Wprowadzenie do regulaminu organizacyjnego zapisów dotyczących pobierania od pacjentów dodatkowych opłat za używanie wyposażenia podmiotu leczniczego stanowi naruszenie praw pacjentów podejmowane w celu osiągnięcia korzyści majątkowej.

Źródło: Rzecznik Praw Pacjenta